Czym jest pantomogram (RTG panoramiczne)?

Pantomogram to zdjęcie rentgenowskie 2D, które obejmuje obie szczęki, żuchwę, stawy skroniowo-żuchwowe i zatoki szczękowe w jednym ujęciu. Pozwala szybko ocenić ogólny stan uzębienia i kości, wykryć zmiany zapalne, zęby zatrzymane czy nieprawidłowości rozwojowe.

Badanie jest krótkie, bezbolesne i wykonywane w pozycji stojącej. Pacjent stabilizuje głowę, a głowica aparatu okrąża ją, rejestrując obraz łuków zębowych.

Kiedy wykonuje się pantomogram?

• Przegląd stomatologiczny – ocena ogólna uzębienia i kości przed leczeniem.
• Ortodoncja – planowanie leczenia aparatem.
• Chirurgia – ocena położenia „ósemek” i zębów zatrzymanych.
• Endodoncja / periodontologia – wykrywanie ognisk zapalnych, zmian okołowierzchołkowych.
• Kontrola – monitorowanie stanu po leczeniu lub w chorobach przyzębia.

O konieczności i terminie badania zawsze decyduje lekarz, biorąc pod uwagę korzyści diagnostyczne i minimalną niezbędną ekspozycję (zasada ALARA).

Pantomogram a inne badania RTG

• RTG punktowe (periapiakalne / skrzydłowo-zgryzowe) – pokazuje mały obszar w wysokiej rozdzielczości; przydatne do oceny pojedynczego zęba lub przestrzeni międzyzębowych.
• Pantomogram – szeroki przegląd całej jamy ustnej; świetny do wstępnej oceny, ale ma ograniczoną szczegółowość w porównaniu z RTG punktowym.
• CBCT (tomografia stożkowa) – trójwymiarowy obraz 3D; wybór do planowania implantów, skomplikowanej endodoncji lub oceny relacji do struktur anatomicznych.

Pantomogram Łódź
Tomografia CBCT

Jak często wykonywać pantomogram?

Nie ma jednej uniwersalnej częstotliwości. W profilaktyce u pacjentów bez dolegliwości nie wykonuje się pantomogramu „rutynowo”. O badaniu decyduje lekarz na podstawie wywiadu, badania klinicznego i potrzeby diagnostycznej (np. przed leczeniem ortodontycznym lub chirurgicznym).

Przeciwwskazania i bezpieczeństwo w skrócie

• Ciąża – poinformuj nas przed badaniem; w większości przypadków zdjęcia RTG odkłada się na czas po ciąży, chyba że lekarz uzna je za niezbędne.
• Metalowe elementy – na czas badania należy zdjąć kolczyki, łańcuszki, spinki i ruchome protezy.
• Bezpieczeństwo – dawka promieniowania w pantomogramie jest niska; badanie wykonuje się tylko wtedy, gdy korzyści diagnostyczne przeważają nad ryzykiem.

Przygotowanie do badania

Do pantomogramu (RTG panoramicznego) nie trzeba się specjalnie przygotowywać: nie ma ograniczeń co do jedzenia ani leków. Kilka prostych wskazówek ułatwi szybkie i czytelne wykonanie zdjęcia.

• Dokumenty: zabierz skierowanie (jeśli masz), dowód tożsamości oraz poprzednie zdjęcia RTG/CBCT do porównania.
• Metal i akcesoria: przed wejściem do pracowni zdejmij kolczyki, łańcuszki, spinki/wsuwki do włosów, okulary, ruchome protezy i nakładki. Metalowe elementy mogą zasłaniać obraz.
• Ubranie: najlepiej bluzka bez wysokiego kołnierza i dużych metalowych guzików/suwaków w okolicy szyi.
• Ciąża: zawsze poinformuj personel. Zwykle badanie odkłada się, chyba że lekarz uzna je za niezbędne (stosujemy zasadę ALARA i osłony ochronne).
• Przebieg: badanie trwa ok. 3–5 minut, ekspozycja 10–20 sekund. Stoisz nieruchomo, zagryzając jednorazowy uchwyt – głowica aparatu okrąża głowę.
• Wynik: zazwyczaj dostępny od razu jako plik lub wydruk; w razie potrzeby dołączamy przeglądarkę obrazu.

Masz pytania o przygotowanie do własnego badania? Zadzwoń lub umów termin online – chętnie doradzimy.

FAQ – najczęstsze pytania

Czy pantomogram boli?

Nie, badanie jest bezbolesne i trwa zwykle kilka minut.

Czy potrzebuję skierowania?

Wiele pracowni wykonuje pantomogram bez skierowania, ale najlepiej postępować zgodnie z zaleceniem lekarza prowadzącego.

Jak szybko dostanę wynik?

Najczęściej od razu po badaniu w formie pliku lub wydruku, czasem dodatkowo z przeglądarką do obrazu.

Czy pantomogram zastępuje CBCT?

Nie. Pantomogram to badanie przeglądowe 2D; w sytuacjach wymagających precyzji przestrzennej (np. implanty) lekarz może zlecić CBCT.